Kierownik budowy, dozór inżynieryjno-techniczny – praca w warunkach szczególnych

 

Emerytura pomostowa, wcześniejsza emerytura z ZUS, czy też rekompensata z ZUS. Przy otrzymaniu prawa do tych świadczeniach niewątpliwie kluczową przesłanką jest praca w warunkach szczególnych (tzw. warunki szkodliwe) lub w szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat.

Najczęściej prace w warunkach szczególnych kojarzą się z trudnymi pracami ściśle fizycznymi, przy wykonywaniu których, dochodzi do kontaktu człowieka z działaniem szeregu szkodliwych czynników środowiska pracy (np. hałas, zadymienie, wdychanie opary farb/lakierów).

Czy praca o charakterze kierownik budowy, dozór inżynieryjno-techniczny to praca w warunkach szczególnych. Czy taka praca upoważnia do otrzymania rekompensaty z ZUS?

Praca w warunkach szczególnych – czy musi być pracą fizyczną?

Zasadnym jest jednak zadanie pytania, czy tylko osoba wykonująca bezpośrednio pracę fizyczną będzie mogła walczyć o uznanie jej zatrudnienia za prace w warunkach szczególnych (np. zbrojarz na budowie), czy też za taką pracę będzie uznana także praca przełożonego tej osoby (np. brygadzisty) lub dalej – przełożonego brygadzistów, dochodząc aż do kierownika budowy. Oczywistym jest bowiem, że im wyższe stanowisko, tym mniej obowiązków pracy wiąże się z czynnościami ściśle fizycznymi, a więcej jest obowiązków związanych z wykonywaniem dozoru, czy też dokumentacją.

 

Wykaz A – wykaz prac w szczególnych warunkach? Kierownik budowy a warunki szkodliwe.

Niewątpliwie kluczowym aktem prawnym dla pracowników, którzy chcieliby aby ich praca (do 31.12.2008r.) została uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych jest Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., a także wydane na jego podstawie dalsze akty prawne – w szczególności poszczególnych Ministrów.

Warunki szczególne zawody

W załączniku nr 1 do tego aktu prawnego, a konkretnie w Wykazie A, Dziale XIV (Prace różne) w pkt 24 wskazano: „Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.”

W praktyce zatem pod ten punkt rozporządzenia będą podlegały prace osób wykonujących czynności dozoru. Jako, że tak sformułowana regulacja jest uniwersalna, sprawia duże trudności dla pracowników na etapie stosowania prawa przez ZUS.

Pracodawca wystawił świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Czy ZUS musi zaakceptować to świadectwo?

Niestety odpowiedź na tak postawione pytanie jest negatywna. Z naszej praktyki wynika, że ZUS bardzo literalnie podchodzi do porównywania stanowisk w świadectwie pracy ubezpieczonego ze stanowiskami pracy wskazanymi w rozporządzeniu/zarządzeniach. Dodatkowo relatywnie często ZUS kwestionuje prace kontroli międzyoperacyjnej czy dozoru technicznego jako wykonywaną w warunkach szczególnych.

Reasumując, ZUS często kwestionuje to, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych, pomimo tego, iż fakt ten jest wykazany na świadectwie pracy. Czy ubezpieczony pracownik może skutecznie dochodzić swoich racji? Czy istnieje droga prawna pozwalająca wzruszyć krzywdzącą decyzję ZUS?

 

Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny – aspekty praktyczne spraw sądowych

Poszukując odpowiedzi czy nasza praca powinna być uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych, zasadne jest przeanalizowanie orzeczeń sądowych wydanych w sprawach o podobnym stanie faktycznym.

Przykładowo:

• Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 4 października 2007 r., I UK 111/07:

„(…) praca polegająca na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym może być uznana za pracę w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy sprawował taką kontrolę lub dozór na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A. Objęcie takim nadzorem lub kontrolą także innych niż wymienione w wykazie A prac nie wyłącza zakwalifikowania samego nadzoru lub kontroli jako pracy w szczególnych warunkach, jeżeli te inne (podlegające dozorowi lub kontroli) prace nie są na danym oddziale lub wydziale podstawowe

 

• Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 8 stycznia 2009 r., I UK 201/08:

„(…) Nie ma przy tym rozstrzygającego znaczenia, w jakim zakresie wnioskodawca wykonywał dozór inżynieryjno-techniczny bezpośrednio, czyli osobiście lub pośrednio, czyli poprzez podległych mu służbowo pracowników. Ponadto, „osoba wykonująca taki dozór techniczny nie musi stale przebywać na stanowiskach, gdzie jest wykonywana praca, w zakresie jej obowiązków musi być przewidziane sporządzanie dokumentacji, planów organizacyjnych i innych czynności.

 

Organ rentowy nie uznał świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Czy jest możliwość odwołania się do Sądu?

Co więc zrobić, gdy ZUS nie uznał świadectwa pracy w warunkach szczególnych?

Od decyzji ZUS można odwołać się do Sądu. Warto już jednak – na etapie pisania pierwszego pisma procesowego (odwołania) – zadbać o możliwie najpełniejsze zawarcie swojego stanowiska, a w szczególności powołać kluczowe dla wygrania sprawy twierdzenia i dowody na ich poparcie. Pamiętaj, że aby odwołanie od decyzji ZUS było skuteczne musi być złożone w terminie 30 dni od daty otrzymania decyzji.

Z doświadczenia wiemy, że sprawy dotyczące prac w warunkach szczególnych są zazwyczaj skomplikowane, wymagają dogłębnej znajomości tematyki i przepisów. Z tych względów wskazane jest skorzystanie z pomocy prawnika od spraw ZUS.

Serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią zaraz po otrzymaniu decyzji organu rentowego. Po zapoznaniu się z dokumentami, prawnik od pracy w warunkach szczególnych przedstawi możliwość zaskarżenia decyzji, omówi szanse na zmianę decyzji ZUS przez Sąd, a także wskaże jakie dowody będą kluczowe dla pozytywnego rozpoznania sprawy. Nasza Kancelaria od spraw ZUS Wrocław prowadzi sprawy przeciwko ZUS na terenie całej Polski.

Na naszym blogu możesz zaznajomić się z innymi artykułami dotyczącymi emerytury pomostowej, czy rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych.