Rekompensata za pracę w szczególnych warunkach
Praca w szczególnych warunkach a prawo do rekompensaty
Emerytura pomostowa, wcześniejsza emerytura z ZUS, praca w warunkach szkodliwych, rekompensata z ZUS. Wszystkie te pojęcia mają znaczenie dla osób, które rozważają możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę z ZUS ze względu na wcześniej wykonywaną pracę w warunkach szkodliwych lub rozważają dalsze wykonywanie pracy i uzyskanie rekompensaty z ZUS za pracę w szkodliwych warunkach.
„Wcześniejsza emerytura” nie jest jedynym uprawnieniem w związku z wykonywanie pracy w szczególnych warunkach
Osoby wykonujące prace w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze najczęściej mają świadomość o przysługujących im uprawnieniach do przejścia na tzw. „wcześniejszą emeryturę”. W praktyce oznacza to uzyskanie prawa do emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Ile wynosi powszechny wiek emerytalny?
Powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny
Kiedy pracownikom przysługuje rekompensata z tytułu pracy w szczególnych warunkach
Aktualizuje się jednak pytanie, czy w sytuacji wykonywania pracy w warunkach szczególnych – przez co najmniej 15 lat w okresie do 01.01.2009r. – pracownik, który nie nabył prawa do emerytury pomostowej traci uprawnienie do jakiegokolwiek świadczenia. Innymi słowy:
Czy pracownik – decydując się na dalsze wykonywanie pracy – może powołać się – przy wnioskowaniu o emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego – na okoliczność pracy w warunkach szczególnych i czy okoliczność ta będzie przesłanką do podwyższenia otrzymywanej emerytury.
Emerytura pomostowa i rekompensata – przepisy
W ustawie z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych z późniejszymi zmianami, ustawodawca przewidział dla takich osób świadczenie w postaci Rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do art. 2 pkt 5 przywoływanej ustawy, rekompensata jest definiowana jako: „odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.”
Rekompensata za pracę w szczególnych warunkach
Warunki nabycia prawa do rekompensaty określa art. 21 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym: „Rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.”. Dodatkowo, w art. 21 ust. 2 ustawy wskazano, iż: „Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.”
Warunki otrzymania rekompensaty z ZUS
Aby ZUS ustalił samą zasadność przyznania rekompensaty, konieczne jest złożenie przez osobę zainteresowaną stosownego wniosku. Organ rentowy nie przyznaje tego świadczenia z urzędu – wymagane jest aktywne działanie ubezpieczonego. To ubezpieczony sam musi złożyć w ZUS wniosek o rekompensatę za pracę w szczególnych warunkach.
Ile wynosi rekompensata za pracę w szczególnych warunkach
Odnośnie zaś, wysokości rekompensaty – nie jest ono świadczeniem niezależnym i nie jest wypłacane odrębnie od emerytury. Jest ono przyznawane jako dodatek do kapitału początkowego. Im wyższy kapitał początkowy, tym wyższa ostatecznie wysokość comiesięcznie otrzymywanej emerytury.
Rekompensata z tytułu pracy w szczególnych warunkach – jak odwołać się od decyzji ZUS
Jeśli ZUS kwestionuje spełnienie przez ubezpieczonego przesłanek do przyznania rekompensaty, wydaje decyzję o odmowie przeliczenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.
Najczęstszą okolicznością sporną pomiędzy ubezpieczonym a organem rentowym jest spełnienie przesłanki pracy w szkodliwych warunkach przez 15 lat. Niejednokrotnie mieliśmy bowiem do czynienia z sytuacją, w której pracodawca wydawał swojemu pracownikowi świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, lecz było ono kwestionowane przez organ rentowy.
Praca w szczególnych warunkach wykaz stanowisk, a odmowna decyzja ZUS
Często ZUS, w sposób bardzo formalistyczny i literalny podchodzi do kwestii różnicy w nazwach stanowisk pracownika w dokumentacji pracowniczej (m.in. umowa o pracę, świadectwo pracy) oraz w rozporządzeniach/zarządzeniach wydawanych przez Ministrów poszczególnych resortów. Jednocześnie organ rentowy nie uwzględnia, jaki był faktycznie rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy, a tym samym na jakie niekorzystne dla zdrowia czynniki pracownik był narażony.
Od decyzji odmownej ZUS przysługuje prawo do wniesienia odwołania do właściwego Sądu. Już na etapie sporządzania odwołania warto zadbać o jego właściwe sporządzenie, a w szczególności o odpowiednie sformułowanie wniosków dowodowych.
Prawnik od spraw ZUS
Jeżeli otrzymali Państwo decyzję odmowną i nie przyznano rekompensaty zalecamy jak najszybszy kontakt z prawnikiem od spraw ZUS. Po analizie dokumentów sprawy, prawnik od ubezpieczeń i emerytur omówi zasadność wniesienia odwołania, oceni szanse jego powodzenia, a także wskaże jakie źródła dowodowe będą najistotniejsze przy dochodzeniu swoich praw.
Jeżeli więc osiągnąłeś powszechny wiek emerytalny, wykonywałeś przez 15 lat pracę w warunkach szkodliwych, to złóż wniosek do ZUS o rekompensatę. Jeżeli ZUS odmówi rekompensaty zgłoś się do nas po poradę prawną w sprawie ZUS. Nasza Kancelaria od spraw ZUS Wrocław prowadzi sprawy przeciwko ZUS na terenie całej Polski.
