Czy w dobie koronawirusa należy zawieszać spłatę rat kredytu frankowego?

Rząd ogłosił stan epidemii wywołany rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2. Epidemia ma nie tylko negatywny efekt gospodarczy, ale dotyka każdego z nas. Złotówka ulega osłabieniu, a kurs franka szwajcarskiego systematycznie rośnie, osiągając już poziom ponad 4,3zł. Powoduje to istotny wzrost raty kredytu CHF. Kredytobiorcy obawiają się utraty pracy.

Banki proponują zawieszenie spłacania rat kredytu frankowego. Najczęściej propozycja ta wiąże się tylko i wyłącznie z zawieszeniem płatności części kapitałowej raty, a konieczności kontynuacji spłaty raty odsetkowej. Powoduje to, iż na wyciągach bankowych kwota pozostałego kredytu frankowego nie zmniejszy się, a raczej wzrośnie.

Zawieszać, czy zaprzestać spłaty kredytu CHF

W tej sytuacji frankowicze coraz częściej zadają sobie pytanie:

– czy zawierać z bankiem aneks do umowy i odroczyć spłatę kredytu o 3 lub 6 miesięcy
– czy może całkowicie zaprzestać spłacania rat kredytu CHF

Należy na wstępie wskazać, że zdecydowana większość umów o kredyt frankowy (waloryzowany, czy też indeksowany) zawiera tzw. klauzule niedozwolone. Zgodnie z orzecznictwem TSUE oraz coraz częstszymi wyrokami polskich sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, po wyeliminowaniu nieuczciwych klauzul regulujących istotne warunki umowy kredytowej, umowa kredytowa traci swój byt. Zapisy niedozwolone jak i sama umowa kredytu jest nieważna, ponieważ klauzul niedozwolonych nie można na gruncie polskiego prawa zastąpić innymi przepisami prawa. Co ważne, nieważność zachodzi od chwili zawarcia niedozwolonych zapisów w samej umowie kredytowej. Sam wyrok niejako sankcjonuje istniejącą wcześniej nieważność. Wyrok Sądu nie stwarza nowej sytuacji prawnej, ale tylko potwierdza nieistnienie stosunku prawnego od samego początku.

W związku z powyższym, w sytuacji nieważności każde ze stron nieistniejącego stosunku prawnego (umowy kredytowej) musi drugiej stronie zwrócić to, co od niej uzyskała. Bank musi zwrócić kredytobiorcy wartość wszystkich wpłat, a kredytobiorca ma zwrócić bankowi nominalną kwotę wypłaconego kredytu.

Różna sytuacja frankowiczów

Należy wyróżnić dwie grupy kredytobiorców:

1. Frankowicze, którzy na przestrzeni lat wpłacili na rzecz banku kwoty pieniędzy przewyższające wartość nominalną kredytu,

Przykład 1:
Bank X udzielił Kowalskiemu kredyt o wartości nominalnej 200.000zł. Kredyt był indeksowany do franka szwajcarskiego. Kowalski spłaca kredyt od 2009r. Zgodnie z zaświadczeniem Banku X, Kowalski spłacił do chwili obecnej jedynie 50.000zł kapitału. Pozostałe wpłacone 180.000zł zostało Kowalskiemu zarachowane jako spłata odsetek.
Jednakże, przy przyjęciu iż umowa kredytu jest nieważna Kowalski otrzymał od Banku 200.000zł a wpłacił na rzecz Banku kwotę 230.000zł, czyli o 30.000zł wyższą niż wartość nominalna kredytu.

2. Kredytobiorcy, którzy dotąd nie spłacili sumy nominalnej kredytu,

Przykład 2:
Bank X udzielił Kowalskiemu kredyt o wartości nominalnej 200.000zł. Kredyt był indeksowany do franka szwajcarskiego. Kowalski spłaca kredyt od 2009r. Zgodnie z zaświadczeniem Banku X, Kowalski spłacił do chwili obecnej jedynie 50.000zł kapitału. Pozostałe wpłacone 120.000zł zostało Kowalskiemu zarachowane jako spłata odsetek.
Jednakże, przy przyjęciu iż umowa kredytu jest nieważna Kowalski otrzymał od Banku 200.000zł a wpłacił na rzecz Banku kwotę 170.000zł, czyli o 30.000zł mniejszą niż wartość nominalna kredytu.

A co na to prawnik od kredytów CHF?

Należy wskazać, iż każdy z frankowiczów ma istotny interes, aby poddać analizie prawnej samą umowę kredytu, regulamin tego kredytu oraz wszelkie zawarte aneksy do umowy kredytu. W tym celu należy zgłosić się do prawnika, który ma doświadczenie w prowadzeniu tzw. spraw frankowych.

Jeżeli z analizy prawnika będzie wynikać, iż są przesłanki do ustalenia nieważności kredytu wówczas po pierwsze wskazane jest wytoczenie powództwa przeciwko bankowi oraz rozważenie dalszej strategii w przedmiocie ewentualnego zaprzestania spłacania rat kredytu frankowego.

W sytuacji, gdy frankowicz do chwili obecnej wpłacił na rzecz banku kwoty pieniędzy przekraczające wartość nominalną kredytu (Przykład 1), to może rozważyć zawieszenie spłaty kredytu CHF na podstawie porozumienia zawartego z bankiem.

Jeżeli frankowicz nie spłacił bankowi kwoty minimalnej kredytu (Przykład 2) to jeżeli sytuacja materialna mu pozwala, może on nadal spłacać raty kredytu. Należy mieć na uwadze, iż wzrost raty kredytu w związku z wahaniami kursu CHF, jest dla nieważności umowy bez znaczenia. Wyższe spłaty będą szybciej prowadzić do zrównania się kwoty udzielonego kredytu do kwoty pieniędzy wpłaconej na rachunek banku.

Podpisanie jakiegokolwiek aneksu, czy porozumienia z bankiem musi być poprzedzone konsultacją z prawnikiem!

A może w ogóle zaprzestać spłacania rat kredytu?

W obecnej sytuacji, w moim przekonaniu taka decyzja:
– musi być poprzedzona gruntowną analizy prawnej przez prawnika
– uważam, że ewentualne zaprzestanie spłat kredytu winno być poprzedzone wytoczeniem powództwa przeciwko bankowi.

Dlaczego? Z tej przyczyny, iż jeżeli bank będzie chciał sięgnąć po środki prawne przeciwko kredytobiorcy, to będzie również musiał wytoczyć powództwo cywilne. Sąd w takiej sytuacji w zależności od kształtu powództwa banku, może wspólnie rozpoznać obie sprawy, ewentualnie zawiesić postępowanie z powództwa banku do czasu zakończenia postępowania z powództwa kredytobiorcy.

Należy pamiętać, iż w przypadku zaprzestania spłat rat kredytu bank umieści dłużnika w rejestrach dłużników, co może obniżyć wiarygodność kredytową frankowicza.

Masz pytania dotyczące własnego kredytu CHF? Napisz komentarz na blogu lub zgłoś się do naszej Kancelarii.

Sprawdź niektóry z naszych wygranych spraw o kredyt frankowy:

– unieważnienie kredytu CHF Raiffeisen

– wygrana sprawa 0 1.300.000zł z bankiem ING Bank Śląski (kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego)