Zadośćuczynienie dla rodziny poszkodowanego, który na skutek wypadku czy błędu medycznego pozostaje np. w stanie wegetatywnym

Przedmiotem wielu dyskusji była możliwość zasądzenia przez Sąd zadośćuczynienia na rzecz osób najbliższych wobec osoby, która – na skutek czynu niedozwolonego – doznała tak poważnego uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia, że kontakt z taką osobą, utrzymywanie więzi rodzinnej, czy tez budowanie takiej relacji stało się praktycznie niemożliwe. Typowym przykładem jest tutaj osoba, która – w wyniku wypadku komunikacyjnego lub błędu medycznego – znajduje się w stanie wegetatywnym, śpiączce, a współczesna medycyna nie daje dużych nadziei na rekonwalescencję. Wskutek tego najbliższa rodzina poszkodowanego niewątpliwie doznaje krzywdy polegającej na utracie normalnej więzi z poszkodowanym.

Czy rodzina takiej osoby może skutecznie rościć o zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych?

Orzecznictwo Sądów odnoszące się do powyższego zagadnienia nie było jednolite, a jednoznacznej wskazówki interpretacyjnej nie dawał także Sąd Najwyższy. W istocie zatem istniała niepewność prawna, czy bliskim osób poszkodowanych można przyznać zadośćuczynienie na podstawie art. 448 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 23 i 24 § 1 Kodeksu Cywilnego.

Sąd Najwyższy nie udzielał jednoznacznej odpowiedzi

Sąd Najwyższy dotychczas nie prezentował jednolitego orzecznictwa w sprawach o zadośćuczynienie za zerwanie więzi z osobą bliską, która doznała ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu. Analizując dotychczasowe orzecznictwo należy wskazać na dwa przeciwstawne kierunki orzeczeń Sądu Najwyższego:

I tak Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w uchwale, która zapadła składzie 7-osobowym w sprawie III CZP 69/17 z dnia 27 marca 2018 r. wskazał:

Sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu.

 

Podobne stanowisko Sąd Najwyższy reprezentował w sprawach III CZP 36/17 czy III CZP 60/17.

Odmienne stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 22 października 2019 r., I NSNZP 2/19:

Osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.

 

 

Zadośćuczynienie za krzywdę dla rodziny poszkodowanego – nowelizacja rozstrzyga wątpliwości

Aktualnie, analizowany problem prawny został – jak się wydaje – rozwiązany poprzez wprowadzenie do Kodeksu Cywilnego art. 446². Stosownie do tego przepisu:

„W razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.”.

Przepis ten został dodany na mocy Ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny z dnia 24 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1509) i wszedł w życie 19.09.2021r.

Art. 446²KC może obejmować zdarzenia z przeszłości

Bardzo istotny dla członków najbliższej rodziny osoby poszkodowanej jest art. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 2021r., a wprowadzającej przywoływaną regulację. Zgodnie z tym przepisem:

„Do zdarzeń, których skutkiem jest niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej przez najbliższych członków rodziny z poszkodowanym z powodu wyrządzenia u niego ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepis art. 446² ustawy zmienianej w art. 1.”

 

Ustawa działa zatem z mocą wsteczną i daje możliwość wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie przez osoby bliskie, w stosunku do zdarzeń mających miejsce przed dniem wejścia w życie ustawy, a zatem przed 19.09.2021r.

Jak uzyskać zadośćuczynienie za krzywdę wywołaną zerwaniem więzi z osobą najbliższą

Należy jednak pamiętać, że wprowadzenie powyższej regulacji nie oznacza, że podmioty, wobec których wystąpi się z roszczeniem (w szczególności towarzystwa ubezpieczeniowe) będą skłonne do szybkiego i bezproblemowego wypłacania świadczeń. Można spodziewać się, że ubezpieczyciele będą próbowały podważać np. zaistnienie przesłanki „niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej”, zaistnienia „ciężkiego i trwałego uszkodzenia lub wywołania rozstroju zdrowia”, czy też przynależności osoby występującej z roszczeniem do kategorii „najbliższego członka rodziny poszkodowanego”.

Dlatego też, jeśli rozważają Państwo wystąpienie z roszczeniem, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Po wnikliwej analizie Państwa sprawy, nasi prawnicy od odszkodowań pomogą we właściwy sposób określić żądanie zapłaty, a także zadbają, aby zostało ono w odpowiedni sposób udowodnione. Mając duże doświadczenie w sprawach związanych z uzyskiwaniem zadośćuczynień, a także w sprawach związanych z błędami medycznymi, sformułujemy niezbędne wnioski dowodowe, w tym wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu odpowiednich specjalizacji medycznych.