Czym jest zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy

 

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) to najpopularniejsza i stosunkowo najprostsza forma prowadzenia przedsiębiorstwa w Polsce. Należy jednak pamiętać, że przy wyborze takiej formy działania, przedsiębiorstwo jest ściśle związane z osobą fizyczną, która je prowadzi. Nie posiada ono osobowości prawnej i nie podlega wpisowi do Rejestru KRS. Jak więc zabezpieczyć swoje przedsiębiorstwo na wypadek śmierci? Rozwiązaniem tego problem jest zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy.

 

Śmierć przedsiębiorcy – jak się zabezpieczyć na przyszłość?

Czy przedsiębiorca może zabezpieczyć swoją firmę na wypadek jego śmierci? Spadkobiercy nie są automatycznie uprawnieni do „wejścia” w sytuację zmarłego, a w konsekwencji firma zanotuje przestój, który może – po uregulowaniu spraw spadkowych – w praktyce uniemożliwić dalsze prowadzenie działalności w oparciu o wcześniej prężnie działające przedsiębiorstwo. Rozwiązaniem tego problemu jest ustanowienie zarządu sukcesyjnego.

 

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny – ustawa

Przedsiębiorca – celem zapewnienia relatywnie „płynnej” kontynuacji działalności – może jeszcze za swojego życia skorzystać z instytucji zarządu sukcesyjnego, która jest przewidziana w Ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw z dnia 5 lipca 2018 r. z późn. zm.

 

Powołanie zarządcy sukcesyjnego odbywa się poprzez wskazanie określonej osoby fizycznej – za jej zgodą – do pełnienia tej funkcji lub zastrzeżenia, że zarządcą sukcesyjnym ma stać się wcześniej powołany prokurent. Należy również zgłosić taki fakt do CEIDG. Tak powołany zarządca rozpoczyna działalność z chwilą śmierci przedsiębiorcy.

 

Co, jeżeli przedsiębiorca nie wskazuje za życia zarządcy?

Jeśli przedsiębiorca za swojego życia nie ustanowił zarządcy, może być on powołany w przypadkach określonych w art. 12 ust. 1 i ust. 2, czyli w szczególności:

1. małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2. spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
3. spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.

 

Należy jednak pamiętać, że w tym przypadku powołanie zarządcy jest możliwe tylko jeśli zgodzą się na to osoby, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85/100.

 

W praktyce, w wielu przypadkach, w których nie mamy do czynienia z dużym rozdrobnieniem udziałów spadkowych, będzie się to wiązało z jednomyślnością spadkobierców. Dlatego też, zdecydowanie prostszym i nie przysparzającym kłopotów będzie powołanie zarządcy jeszcze za życia przedsiębiorcy.

 

Kto może być zarządcą tymczasowym?

Co istotne, ustawa nie przewiduje szczególnych wymogów odnośnie wymogów dla zarządcy tymczasowego. Właściwie jedynym wymogiem jest pełna zdolność do czynności prawnej i brak orzeczenia wobec kandydata na zarządcę zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

 

Może być to osoba należąca do grona osób najbliższych zmarłego przedsiębiorcy czy też jeden ze spadkobierców, jak również osoby zupełnie niepowiązana dotychczas z przedsiębiorstwem.

 

Rola, uprawnienia i zakończenie działania przez zarządcę

Celem działania zarządcy tymczasowego jest zapewnienie ciągłości i płynności działania przedsiębiorstwa do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii nabycia przez spadkobierców poszczególnych składników spadku.

 

Zarządca tymczasowy wykonuje swoje działania zasadniczo do czasu dokonania działu spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku, lecz nie dłużej niż 2 lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Wyjątkowo, z ważnych przyczyn okres ten może być przedłużony przez Sąd (maksymalnie na 5 lat, licząc od dnia śmierci przedsiębiorcy).

 

Zarządca tymczasowy prowadzi firmę i podejmuje bieżące decyzje jej dotyczące w podobnym zakresie jak zmarły przedsiębiorca. W tym celu używa numeru NIP przedsiębiorcy, a także jego firmy (z dodaniem oznaczenia „w spadku”).

 

Ma on dostęp do konta bankowego przedsiębiorcy, przyjmuje zapłatę za wykonane usługi, reguluje zobowiązania, rozlicza podatki zawiera i rozwiązuje umowy związane z przedsiębiorstwem, czy też może pozywać lub być pozywanym.

 

Kontynuowanie działalności gospodarczej zmarłego przedsiębiorcy przez spadkobiercę

Jak sama nazwa wskazuje, instytucja zarządcy tymczasowego jest ograniczona w czasie. Jeśli spadkobierca, któremu przypadło w udziale przedsiębiorstwo chciałby niejako kontynuować działalność zmarłego, to musi założyć działalność gospodarczą prowadzoną pod własnym nazwiskiem, uzyskać „swój” wpis w CEIDG, NIP i REGON, jak również dopełnić obowiązków podatkowych.

 

Nie ma również przeszkód, aby taki spadkobierca wniósł nabyte w wyniku spadkobrania przedsiębiorstwo do spółki. Spadkobierca nie będzie jednak mógł używać numeru NIP zmarłego przedsiębiorcy.

 

Zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy – łatwiej z prawnikiem

W przypadku pytań lub wątpliwości odnośnie samej zasadności powołania zarządu tymczasowego, jak również obowiązków, z których musi wywiązać się zarządca, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią z Wrocławia.

Po zapoznaniu się z Państwa sprawą, będziemy mogli wskazać pożądane rozwiązania, czy też wytłumaczyć aspekty formalne omawianej instytucji. Pomagamy również w przygotowaniu niezbędnych dokumentów w sprawie.