Rozwód z czyjej winy – konsekwencje rozwodu

Wina rozkładu pożycia małżeńskiego pozostaje w związku z katalogiem obowiązków małżeńskich zawartych bezpośrednio w ustawie jak i tych wynikających z szeroko pojętych zasad współżycia społecznego. Wina może dotyczyć nie tylko zachowań względem małżonka jak i dzieci, czy osób bliskich. Wśród przesłanek winy należy w szczególności wymienić naruszenie obowiązków wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy, lojalności i wierności, współdziałania dla dobra rodziny itd.

Rodzaje wyroków rozwodowych w przedmiocie orzekania o winie

W wyroku orzekającym rozwód sąd ma następujące możliwości (zależne od okoliczności sprawy) w przedmiocie orzekania o winie:

• orzec o winie obojga małżonków lub jednego z nich,
• nie orzekać o winie na zgodne żądanie małżonków – Sąd jest związany zgodnym żądaniem stron o nie orzekaniu o winie,
• ustalić, że małżonkowie (małżonek) nie ponoszą (nie ponosi) winy (np. wtedy, gdy tej winy przypisać nie można z powodu choroby psychicznej lub nieuleczalnej choroby).

Przy określaniu winy rozkładu pożycia małżeńskiego stron, nie można tej winy stopniować, nie można jednemu z małżonków przypisywać większej winy a drugiemu mniejszej. Tak więc orzeczenie o wyłącznej winie jednego z małżonków musi być poprzedzone ustaleniami, że tylko jedno z małżonków swym zachowaniem spowodowało rozkład pożycia małżeńskiego. Jeżeli Sąd ustali, iż rozpad pożycia nastąpił z winy obojga małżonków (bez względu na stopień ich winy), wówczas Sąd orzeknie o rozwodzie z winy obojga stron.

Zarówno zgodę na orzeczenie rozwodu, jak i zgodę (żądanie) na zaniechanie orzekania o winie można cofnąć aż do chwili zamknięcia rozprawy w drugiej instancji.

Przebaczenie winy

Ważną instytucją jest instytucja przebaczenia. Jeżeli jeden z małżonków przebaczył drugiemu małżonkowi krzywdy, a wskutek tego przebaczenia doszło pomiędzy małżonkowi do odnowienia więzi małżeńskiej, to Sąd może uznać iż związek przyczynowy między przebaczonymi uchybieniami a wzajemną postawą małżonków i stanem ich pożycia przestał istnieć.

Tak więc jeżeli żona wniosła pozew o rozwód przeciwko mężowi, a następnie przebaczyła mężowi zdradę małżeńską i cofnęła pozew, nie może w kolejno złożonym pozwie o rozwód wnioskować o rozwód z wyłącznej winy męża powołując się na zdradę małżeńską, którą przebaczyła mężowi.

Jeżeli jednak mąż po przebaczeniu ponownie dopuści się zdrady małżeńskiej, żona może powoływać się również i na krzywdy już wybaczone.

Jakie skutki ma zaniechanie o orzekaniu o winie

Na zgodne żądanie małżonków o nie orzekaniu o winie, Sąd będący z urzędu związanym tym żądaniem, zaniecha orzekania o winie któregokolwiek z małżonków. Może mieć to poważne konsekwencje dla małżonków.

• w przypadku orzeczenia o winie jednego z małżonków, spadkobiercy drugiego z małżonków mogą wnioskować o wyłączenie małżonka winnego rozwodu lub separacji od dziedziczenia,
• zaniechanie orzekania o winie może więc spowodować, iż były mąż może być powołany do spadku po byłej żonie,
• małżonka rozwiedziona , która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, może nie otrzymać renty rodzinnej,
• ustalenie winy rozkładu pożycia może mieć wpływ na orzeczenie w przedmiocie władzy rodzicielskiej zawarte w wyroku orzekającym rozwód,
• jeżeli rozwód orzeczono z wyłącznej winy jednego z małżonków, roszczenie alimentacyjne może przysługiwać tylko drugiemu z nich. Tak więc małżonek wyłącznie winny rozpadu małżeństwa, w przypadku zgodnego wniosku stron o nie orzekaniu o winie może wystąpić o świadczenia alimentacyjne od drugiego z małżonków.