Z którym rodziców ma mieszkać dziecko po ich rozstaniu – jak rozwiązać spór rodziców o dziecko.

Temat sprawowania władzy rodzicielskiej przez matkę i ojca dziecka – szczególnie po ich rozstaniu – jest bardzo delikatną, acz niezwykle istotną kwestią z perspektywy rodziców i małoletniego. Czy z samego faktu zamieszkiwania dziecka z jednym z rodziców, a tym samym spędzania z nim większej ilości czasu przesądza o tym, że osoba ta ma większe prawa w porównaniu z drugim z rodziców? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w dalszej części artykułu.

Władza rodzicielska a miejsce zamieszkania dziecka

Stosownie do treści przepisu art. 93 § 1 KRiO: „Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.” Obejmuje ona w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka (art. 95 § 1 KRiO).

Zakładając typową i pożądaną sytuację, gdy dziecko wychowywane jest przez obydwoje rodziców i dzieli z nimi wspólne miejsce zamieszkania, problematyka sprawowania władzy rodzicielskiej przez każdego rodziców zaciera się i można domniemywać ich zgodną współpracę na rzecz dobra małoletniego dziecka.

Problem ten aktualizuje się jednak, gdy rodzice małoletniego rozstali się, a potomek pozostaje tylko przy jednym rodzicu. Najczęściej bowiem drugi z rodziców nie ma zawieszonej, czy ograniczonej władzy rodzicielskiej, jak również nie został jej pozbawiony. Ma zatem pełne prawo do sprawowania władzy nad dzieckiem. Co istotne, nie sposób w wyroku (np. rozwodowym) szczegółowo uregulować każdej hipotetycznej sytuacji związanej z opieką nad małoletnim.

Aby rozstrzygnąć kwestię uprawnień każdego z rodziców, pomocne jest ponowne odwołanie się do przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Stosownie do treści art. 97 § 2 KRiO: „O istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy”.

Czym są zatem tzw. „istotne sprawy dziecka?

Zgodnie z dorobkiem literatury przedmiotu sprawy te to np. „decyzje dotyczące imienia dziecka, miejsca jego pobytu, wyboru szkoły i przyszłego zawodu, wyjazdu za granicę, na wakacje, zmiany obywatelstwa, określenia kierunku wychowywania dziecka, przeprowadzenia poważniejszych zabiegów medycznych i badań itp” (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. K. Osajda. 2018).

Zauważamy więc, że istotnymi sprawami są te, które mogą mieć duży wpływ na dalsze życie dziecka. O ile każdy z rodziców może samodzielnie pójść z dzieckiem do lekarza, to o poważniejszych zabiegach rodzice decydują wspólnie. Analogicznie z edukacją małoletniego – o pojedynczych dodatkowych zajęciach rodzic może podjąć decyzję samodzielnie. Jednak kwestia wyboru szkoły, czy zawodu jest decyzją wspólną.

Postępowanie sądowe w przypadku braku zgody rodziców

W przypadku, gdy jeden rodzic nie wyraża zgody na konkretną decyzję, drugi może zwrócić się o jej rozstrzygnięcie do właściwego miejscowo Sądu Rodzinnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie istotnych spraw dotyczących dziecka.

Należy jednak pamiętać, że oczekiwanie na rozpoznanie sprawy przez Sąd i jej prawomocne zakończenie to często kwestia co najmniej kilku miesięcy. Sąd musi bowiem przeprowadzić całe postępowanie dowodowe, zważyć interesy stron, a nie rzadko również zasięgnąć opinii biegłych. Dodatkowo, korzystając z konstytucyjnego prawa do dwuinstancyjnego postępowania, każda ze stron może wnieść apelację od wyroku.

W sprawach, w których konieczne jest tymczasowe, lecz zdecydowanie szybsze uregulowanie sytuacji prawnej stron, można skierować do Sądu dodatkowy wniosek o zabezpieczenie roszczenia. Musimy wtedy uprawdopodobnić nasze roszczenie i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Podsumowując powyższe rozważania, kwestia sprawowania władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców bywa źródłem konfliktów i często wymaga rozstrzygnięcia przez Sąd. Przy formułowaniu pism procesowych warto zadbać o pomoc profesjonalnego pełnomocnika, jakim jest prawnik rodzinny.