Wpływ wyroku karnego na postępowanie cywilne o odszkodowanie

Postępowanie karne od postępowania cywilnego różni właściwie wszystko. Uregulowane jest odrębną ustawą, przedmiot jednej procedury jest zupełnie odmienny od drugiej, inny jest zakres podmiotów tych postępowań itp. Tym niemniej, niekiedy rozstrzygnięcie sądu karnego może mieć bardzo istotne znaczenie w sprawie cywilnej np. o odszkodowanie.

Wyrok karny wiąże sąd w postępowaniu cywilnym

Wzajemną relację między postępowaniem karnym a cywilnym reguluje głównie art. 11 kodeksu postępowania cywilnego.

Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.art. 11 Kodeks Postępowania Cywilnego

Jakie konsekwencje prawne wynikają z art. 11 kpc?

Odnosząc to do „standardowej” niejako sprawy o odszkodowanie za obrażenia ciała, bądź śmierć osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym – wydanie prawomocnego wyroku skazującego wyłącza przypisanie odpowiedzialności za zdarzenie innemu podmiotowi niż skazanemu wyrokiem karnym. Czyli sąd cywilny nie może uznać, że sprawca zdarzenia nie był jednak winny, gdyż tą okoliczność prawomocnie rozstrzygnął już sąd karny.

Moc wyroku karnego a przyczynienie z art. 362 kc

Powyższe uregulowania z art. 11 kpc nie wyłączają możliwości dokonywania przez sąd cywilny odrębnych ustaleń odnośnie innych okoliczności zdarzenia niż tych dotyczących bezpośrednio sprawstwa osoby skazanej wyrokiem karnym.

Przykład:

Sąd cywilny może ustalić, iż pokrzywdzony przyczynił się do zaistnienia wypadku komunikacyjnego przez przejście w niedozwolonym miejscu ulicy lub przyczynił się do powstania szkody w ten sposób, iż spożywał alkohol wraz z kierowcą pojazdu itp. To z kolei będzie prowadzić do zmniejszenia zasądzonego na rzecz poszkodowanego odszkodowania, czy zadośćuczynienia o ustalony stopień przyczynienia.

Wyrok karny uniewinniający a odszkodowanie od uniewinnionego

Sąd cywilny zawsze jest związany prawomocnym wyrokiem skazującym (art. 11 kpc), ale nie jest w żaden sposób związany wyrokiem uniewinniającym. Innymi słowy, sąd cywilny nie może uznać, iż osoba skazana wyrokiem karnym nie jest jednak winna. Sąd cywilny jak najbardziej może jednak dokonać ustaleń odwrotnych – może ustalić, że osoba uniewinniona w postępowaniu karnym ponosi jednak odpowiedzialność cywilną za zdarzenie.

Postępowanie karne w sprawach tzw. błędów medycznych

Podobnie kształtuje się sytuacja w innych sprawach, w którym wyrok karny może mieć wpływ na postępowanie cywilne. Przykładowo, w sprawach błędów lekarskich ustalenie odpowiedzialności konkretnego lekarza w sposób bardzo znaczący ułatwi postępowanie cywilne w sprawie o odszkodowanie za błąd medyczny. W takim procesie nie będzie już konieczności udowodniania winy lekarza (co w istocie jest największym problemem), pozostanie jedynie ustalenie wysokości szkody pacjenta, a co za tym idzie – wysokości należnego mu odszkodowania.