Jak uchronić siebie i dziecko przed długiem spadkowym
Co zrobić, gdy istnieje niebezpieczeństwo, że spadek, który mamy otrzymać jest obciążony długami? Czy jeśli sami odrzucimy spadek, automatycznie uchronimy nasze dzieci przed nabyciem długów spadkowych?
Jak wskazują doświadczenia z ostatnich lat, bardzo medialnym tematem jest odpowiedzialność nieletnich osób za długi, które zostały odziedziczone w spadku po zmarłych krewnych. Szczególnie bulwersujące opinię publiczną wydają się być nagłówki w gazetach typu: „5 – latek odziedziczył po dziadku 1 mln złotych długu”, czy „Nie skończył 3 lat, a już jest bankrutem”.
Rozważając, jak przedstawia się przedstawione zagadnienie w kontekście aktualnie obowiązujących przepisów prawa, analizę należy rozpocząć od przywołania art. 1012 KC, zgodnie z którym: „Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.”
Dodatkowo, należy przywołać art. 1025 kodeksu cywilnego:
„§ 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. § 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.”art. 1025 K.C.
Przywołane przepisy prawa jednoznacznie przesądzają o tym, że brak złożenia jakiegokolwiek oświadczenia w przedmiocie przyjęcia spadku jest równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W praktyce oznacza to, że będziemy odpowiadali tylko do wartości czynnej spadku (czyli do wysokości oszczędności i innego majątku, który pozostawił po sobie zmarły).
Należy jednak podkreślić, że nawet przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza może powodować wiele niedogodności związanych ze spłatą części długów spadkowych. Dlatego też, jeśli jesteśmy przekonani o istnieniu wielu długów spadkowych, należy rozważyć złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Co jednak istotne, nawet jeśli sami odrzucimy spadek, nie jest to równoznaczne z odrzuceniem spadku w imieniu naszych dzieci.
Zgodnie z art. 1020 KC: „Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.”
Posługując się przykładem – jeśli spadkodawcą będzie jeden z naszych rodziców, a my odrzucimy spadek, to „nasza” część spadku przechodzi na nasze dzieci. Gdy są one pełnoletnie i mają pełną zdolność do czynności prawnych, to są uprawnione do samodzielnego odrzucenia spadku.
Sprawę komplikuje jednak fakt, że oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich dzieci jest traktowane jako tzw. czynność przekraczająca zwykły zarząd majątkiem dziecka.
Do podjęcia takiego działania konieczne jest uzyskanie zgody Sądu Rodzinnego. Z kolei termin 6 miesięcy podlega czasowemu zawieszeniu. Należy jednak mieć świadomość dat granicznych takiego zawieszenia. Celem sporządzenia poprawnego wniosku, a także poprawnego obliczenia terminu na złożenia oświadczenia warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika, jakim jest m.in. Radca Prawny od prawa rodzinnego.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć przed Sądem lub – co jest obecnie bardziej powszechne – przed Notariuszem.
