Odpowiedzialność prezesa i członków zarządu za długi spółki z o. o.

Prezes a dług spółki

Odpowiedzialność za długi spółki

Czy prezes może być odpowiedzialny za długi spółki z o.o.?

Kodeks spółek handlowych, a dokładnie art. 299 kodeksu spółek handlowych, przewiduje osobistą odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania wobec wierzycieli. Artykuł 299 ksh stanowi swoistą sankcję za nieprawidłowe prowadzenie spraw spółki, tzn. takie, które doprowadziło do niezaspokojenia się wierzyciela z majątku spółki ze względu na niemożliwość prowadzenia z niego skutecznej egzekucji.

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. (…)Art. 299 § 1 Kodeks spółek handlowych

Odpowiedzialność ta ma charakter nie tylko osobisty, ale i nieograniczony, co oznacza, że wierzyciel może sięgnąć do majątku „prywatnego” członka zarządu w celu zaspokojenia długu, który zaciągnęła spółka. Odpowiedzialność ta ma również charakter subsydiarny, czyli posiłkowy, bowiem wierzyciel zaspokojenia swoich roszczeń w pierwszej kolejności musi dochodzić najpierw od spółki.

Jedyny wyjątek dotyczy sytuacji, w której nastąpi utrata bytu prawnego spółki.

Z uwagi na utratę przez spółkę bytu prawnego, wierzyciel nie musi uprzednio pozyskiwać tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce i może w drodze wyjątku wykazywać istnienie wierzytelności od razu w procesie przeciwko członkom zarządu.wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2006 r., II CSK 300/06

Kiedy członek zarządu spółki może odpowiadać za spłatę długów spółki?

Powszechnie niemal przyjmuje się, iż zobowiązanie spółki musi być stwierdzone tytułem egzekucyjnym wydanym przeciwko spółce z o.o. Niekoniecznie jednak tytuł egzekucyjny musi przybierać postać prawomocnego wyroku sądowego. Nie jest wykluczone istnienie tytułu egzekucyjnego w postać aktu notarialnego, w którym dłużnik poddaje się egzekucji, czy też wyciągu z listy wierzytelności. Wobec powyższego, pociągnięcie do odpowiedzialności członka zarządu najczęściej jednak będzie poprzedzone koniecznością wystąpienia z powództwem przeciwko spółce w celu uzyskania tytułu egzekucyjnego.

Dopiero wówczas, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, dłużnik może wystąpić z żądaniem zaspokojenia swojego roszczenia do członków zarządu spółki z o.o. Okoliczność bezskuteczności egzekucji wykazujemy przede wszystkim za pomocą postanowienia komornika o umorzeniu egzekucji z powodu jej bezskuteczności. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż egzekucja prowadzona przeciwko spółce musi odnosić się do całego jej majątku, a nie jedynie do jego części.

Prowadzenie egzekucji z jednego tylko przedmiotu majątku (np. nieruchomości) jest wystarczającą przesłanką wyłącznie wówczas, gdy przedmiot ten stanowi jedyny majątek spółki. Okoliczność ta również musi zostać udowodniona przez wierzyciela.

Nie zawsze jednak wszczynanie egzekucji przeciwko spółce będzie konieczne. W przypadku bowiem, gdy istnieją oczywiste powody do stwierdzenia, iż postępowanie egzekucyjne nie przyniesie oczekiwanego skutku, bezskuteczność egzekucji może być dowodzona również w inny sposób. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia na przykład, gdy jedynym majątkiem spółki jest nieruchomość obciążona ponad swoją wartość wierzytelnościami korzystającymi z pierwszeństwa zaspokojenia, czy też wykazanie prowadzenia bezskutecznej egzekucji przez innego wierzyciela spółki. Dowodem takim będzie również oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenie postępowania z uwagi na fakt, iż majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Do wykazania stanu bezskuteczności mogą więc prowadzić następujące dowody, tzw. dowody bezskuteczności egzekucji:

[cs_list cs_list_type=”none” cs_border=”yes”][list_item =”null” cs_list_icon=”icon-check”] postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, [/list_item][list_item =”null” cs_list_icon=”icon-check”] postanowienie oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzające postępowanie upadłościowe, [/list_item][list_item =”null” cs_list_icon=”icon-check”] plan podziału sum pieniężnych w ramach postępowania egzekucyjnego lub w upadłości, [/list_item][list_item =”null” cs_list_icon=”icon-check”] wykaz majątku spółki z o.o. sporządzony w toku postępowania o wyjawienie majątku, [/list_item][list_item =”null” cs_list_icon=”icon-check”] księgi handlowe, bilans lub sprawozdanie finansowe spółki [/list_item] [/cs_list]
Za konkretne zobowiązanie spółki odpowiadają osoby, które były członkami zarządu w czasie jego powstania oraz te, które pełniły funkcję członka zarządu w czasie, gdy zobowiązanie to już istniało.
Ważne jest, co podkreśla Sąd Najwyższy, mianowicie:

Pozbawione podstaw jest także twierdzenie, że członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada jedynie za te zobowiązania spółki, które powstały w okresie pełnienia przez niego funkcji. (…) w art. 299 ksh nie zawarto żadnego ograniczenia zakresu zobowiązań spółki, za które może odpowiadać członek jej zarządu. Problematyką ponoszenia odpowiedzialności członków zarządu spółki, gdy skład osobowy tego zarządu ulegał zmianie, zajmował się Sąd Najwyższy, wskazując w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 września 2003 r. V CK 198/2002, że odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 298 kh (obecnie art. 299 ksh) ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Odwołując się do wcześniejszych orzeczeń Sądu Najwyższego podkreślono tam, że wystarcza samo istnienie zobowiązania – jego wymagalność nie jest konieczna.Sąd Najwyższy

Co jednak w sytuacji, gdy dane zobowiązanie stanie się wymagalne po tym jak dana osoba zrezygnuje z funkcji w zarządu, zostanie odwołana lub upłynie jej kadencja?

W tym miejscu należy podkreślić, iż członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki również po wykreśleniu go z Krajowego Rejestru Sądowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy, dla odpowiedzialności członka zarządu z art. 299 ksh wystarczy samo istnienie zobowiązania spółki, w czasie, gdy był on członkiem zarządu, nie jest konieczna wymagalność zobowiązania w tym czasie, która może nastąpić już po zaprzestaniu pełnienia przez członka jego funkcji. Wierzyciel może pozwać także osoby, które już nie są w składzie zarządu, ale zobowiązanie powstało za ich kadencji.

Początkowym okresem odpowiedzialności członka zarządu jest natomiast podjęcie uchwały powołującej go do pełnienia funkcji członka zarządu, nie zaś moment dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, który ma charakter jedynie deklaratoryjny.

Odpowiedzialności na podstawie art. 299 ksh nie podlegają członkowie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, wspólnicy, prokurenci i pełnomocnicy.

Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki z ograniczona odpowiedzialnością uzależniona jest od wykazania przez wierzyciela jedynie istnienia zobowiązania spółki oraz bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Zarówno powstanie szkody, rozumianej jako obniżenie potencjału finansowego spółki (a nie bezpośredni uszczerbek w majątku wierzyciela), jak i inne przesłanki odpowiedzialności (wina i związek przyczynowy pomiędzy tak rozumianą szkodą a zachowaniem członków zarządu spółki), funkcjonują na zasadzie domniemania ustawowego. Dlatego dowody na te okoliczności, muszą przedstawić członkowie zarządu

W kolejnym artykule „Okoliczności wyłączające odpowiedzialność członka zarząduprawnik od prawa spółek opisuje okoliczności, w których członek zarządu może nie odpowiadać za długi spółki.

2 Comments

  1. Paweł pisze:

    Witam Pana Mecenasa i Czytelników Bloga,
    Na wstępie dziękuję Panu Mecenasowi za możliwość korzystania z wiedzy prawniczej na tym blogu.
    Chciałbym zapytać co w praktyce oznacza termin pozwalający uchylić odpowiedzialność wobec członków zarządu “we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości spółki” Jak jest liczony ten termin i od jakiego momentu?
    Dla zobrazowania skali tego problemu wartościowe było by jeśli Pan Mecenas mógłby określić procentowo czy to jest częste zjawisko gdy dochodzi do sciągania zobowiązań z majątku osobistego członków zarządu.
    Czy mówiąc o odpowiedzialności majątkowej członków zarządu należy w jednakowy sposób traktować: zobowiązana wobec wierzycieli, zaległości i kary podatkowe, kary np. za złamanie RODO, kary z postępowań cywilnoprawnych? (np. produkt zaszkodził zdrowiu klienta)
    Pozdrawiam
    Paweł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

dziewiętnaście − czternaście =

Na stronach www Kancelaria stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Możesz także zapoznać się z polityką prywatności, aby dowiedzieć się więcej, w tym jak zarządzać plikami cookies za pośrednictwem swojej przeglądarki internetowej. Dowiedz się więcej

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close